Afgelopen vrijdag vierde Nederland weer massaal Black Friday. Al honderden jaren wordt dit koopfeest op de laatste vrijdag in november gevierd. Historicus Cor Ploeger deed onderzoek naar de historie van deze typisch Nederlandse traditie.
“Volgens sommige geschiedkundigen is Black Friday ergens in de vroege middeleeuwen ontstaan, al zijn er ook aanwijzingen voor dat de traditie nog veel ouder is. Zo wordt in de Bijbel al melding gemaakt van kooplieden die één dag per jaar knotsgekke aanbiedingen hadden, met kortingen tot wel zeventig procent. ‘De kooplieden verleidden gretige kooplustigen met allerhande goederen waarop zij Hemelse rabatten toepasten’ (Openbaringen 23:4). Volgens het Oude Testament bezocht Jezus op de laatste vrijdag in november een markt in Jeruzalem waar Hij met Goddelijke beroering de prijzen halveerde. Aangenomen wordt dat daar onze Black Friday uit voortkomt”, vertelt Ploeger.
“In Nederland werd Black Friday pas in de zeventiende eeuw een echt volksfeest. Van heinde en verre kwamen consumenten naar middeleeuwse winkelcentra voor ‘Swarte Freydag’. Er werd gezongen en gedanst, maar vooral veel gekocht. Bij archeologische opgravingen in Harmelen zijn kruiken gevonden waar de kortingsstickers nog op zaten.”
De laatste jaren klinkt er steeds meer kritiek op Black Friday. De feestdag zou leiden tot overconsumptie. “Zoals zoveel oude tradities is ook Black Friday onder vuur komen te liggen”, zegt Ploeger. “Vooral jongeren vinden het feest niet meer passen in de huidige tijd. Ze hebben helemaal geen zin om spullen te kopen die ze eigenlijk niet nodig hebben. Maar dan begrijp je dus de culturele waarde van zo’n traditie niet.”
