Burgemeesters maken steeds vaker gebruik van noodmaatregelen waarmee de rechten van burgers kunnen worden beperkt, blijkt uit recent onderzoek.
Deze maatregelen, zoals noodverordeningen en veiligheidsrisicogebieden, stellen gemeenten in staat om preventieve fouillering toe te passen en gebieden af te sluiten voor samenscholing. Sinds 2012 is het aantal van dergelijke besluiten sterk toegenomen, van zeven in zes gemeenten tot 77 in 38 gemeenten in 2024, waarbij sommige veiligheidsrisicogebieden zelfs langdurig van kracht blijven. De stijging hangt onder meer samen met de strijd tegen wapenbezit onder jongeren en met protesten of risicovolle evenementen.
Hoewel deze maatregelen bedoeld zijn als tijdelijk instrument, worden ze in de praktijk vaak verlengd. Dit leidt tot discussie over het spanningsveld tussen veiligheidsgevoelens en privacyrechten. Amnesty International waarschuwt voor mogelijke schendingen van mensenrechten, terwijl politie en burgemeesters benadrukken dat de maatregelen noodzakelijk zijn om de veiligheid te waarborgen.
Het blijft volgens experts een uitdaging om deze bevoegdheden adequaat af te schalen wanneer de situatie verbetert.
