Veel grote Nederlandse gemeenten zijn sinds de coronapandemie terughoudender met het opleggen van strafkortingen op bijstandsuitkeringen.
Voor de crisis werden jaarlijks ruim 6500 kortingen opgelegd in de tien grootste gemeenten, maar dit aantal halveerde in 2020 en blijft sindsdien rond de 3000 per jaar. Strafkortingen worden gebruikt als sanctie wanneer iemand afspraken over werkzoekactiviteiten niet nakomt, zoals onvoldoende solliciteren of zwart werken. Toch tonen recente beleidsontwikkelingen meer nadruk op de menselijke maat, vooral voor kwetsbare groepen zoals mensen met een beperking of persoonlijke problemen.
De overheid erkent dat de Participatiewet niet altijd effectief is. Ook maatschappelijke gebeurtenissen zoals de coronacrisis, de energiecrisis en het toeslagenschandaal hebben geleid tot meer begrip voor mensen met geldproblemen. Sommige gemeenten kiezen er bovendien vaker voor om waarschuwingen te geven in plaats van directe kortingen, met aandacht voor bestaanszekerheid.
Rotterdam, Den Haag en Amsterdam zijn koplopers in het terughoudender toepassen van deze maatregelen.
