In de aanloop naar de verkiezingen groeit de bezorgdheid over polarisatie in Nederland, maar deskundigen stellen dat de mate van polarisatie zelf niet toeneemt.
Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) zijn meningsverschillen altijd aanwezig geweest, maar zijn deze nu zichtbaarder, mede door verharding op sociale media en mediaberichtgeving. Het fenomeen wij-zij-denken kan democratische debatten bemoeilijken en leidt in extreme gevallen tot beledigingen en bedreigingen aan het adres van politici. Ex-AIVD’er Jelle Postma wijst op de rol van politici, industrieën en extremistische groepen die polarisatie voeden, vaak om eigen belangen te dienen.
Angst speelt hierbij een belangrijke rol als verdienmodel, wat versterkt wordt door sociale media-algoritmes die extreme content promoten. Populistisch-rechtse partijen maken volgens Postma veelvuldig gebruik van polarisatietactieken om kiezers te mobiliseren. Tegelijkertijd besteden politieke partijen in hun programma’s aandacht aan het bestrijden van polarisatie, onder meer door inzet op cultuur, onderwijs, en het reguleren van sociale media.
Verbinding en solidariteit worden genoemd als tegenwicht tegen verdeeldheid en angst.
